Van 29 augustus tot en met 1 september toonde ik tijdens het Into The Great Wide Open Festival op het strand van Vlieland in en rondom twee zeecontainers de installatie Verstrengeld samen met mijn zeewierkompanen Wouter Engelbart, ellen Schoenmakers, Johanna Weggelaar en Herman van den Muijsenberg . Onze vierdaagse tentoonstelling, die tevens concertzaal, proeflokaal, werkplaats, natuurapotheek en ontmoetingsruimte – waarin we alle zintuigen aanspraken – was, stemden we geheel af op het tij. Via onze risogedrukte zine boden we een scala aan zeewier vierende activiteiten aan, welke werden begeleid door een of meer leden van ons team. We werden bijgestaan door vier geweldige vrijwilligers zonder wie we ons programma niet hadden kunnen uitvoeren.
foto Carmen Molenaar
foto Carmen Molenaar
Wierotheek
Een van de twee zeecontainers richten we in als ontmoetingsplek. Langs de wanden stalden we een dertigtal zeewier publicaties uit, deels kunstenaarsboeken, deels wetenschappelijke naslagwerken. Aan de muur hingen zorgvuldig gerangschikte wieren in allerlei maten en kleuren. Zij vergezelden de verstilde zeewier scénes die ellen in houten kistjes had gerangschikt. Op een tafel tegen de korte wand lag een selectie zeewierinstrumenten waar geluid uit kon worden ontlokt en een beeldverslag van verscheidende bezoeken aan een rotspoel in Schotland. Bezoekers werden uitgenodigd plaats te nemen aan een lage tafel met een blad in de vorm van een kiezelwier gedekt met wieren om te proeven en aan te raken en veel vragen over te stellen Ook bevond zich hier onze keuken waar we wiersoep maakten en uitserveerden. In de loop der dagen groeide ons wierhonk uit tot een plek waar altijd wel mensen waren, sommige luisterend, sommige verhalen delend, sommige rustig neergestreken wat ons vertrouwen in wieren als gemeenschapsbrengers bevestigde.
Ode aan de zee
Uit de met de opening naar zee gerichte container stroomden geluiden die door de sculpturen van Herman werden voortgebracht. Deze beelden/instrumenten bestonden uit roestige, gestrandjutte objecten die op Vlieland zelf zijn gevonden en beschikbaar zijn gesteld door bewoners . Middels diverse wieren activeerde Herman deze ‘instrumenten’ met behulp van speeldoosjes. De wieren resoneerden zo door het metaal wat gecombineerd werd met digitale opnames. Op vrijdag en zaterdag werd een live versie van deze ode ten gehore gebracht.
foto ellen schoenmakers
Bewierroken
Op donderdag 29 augustus rond middernacht leidde ellen een kringactiviteit aan de vloedlijn. Tijdens deze workshop bij kaarslicht hoorden de deelnemers wie de wieren zijn en voelden hun handen wat hun ogen niet konden zien. ellen liet hen ook wier proeven en in het donker stilstaan bij het idee van voedsel, waarom we eten en wat we eten.
Rituelen voor de zee
Op vrijdag 30 augustus om 01:30 in de nacht verzamelden zich 14 mensen bij laag water en droeg ik gedurende drie kwartier verzen voor, geschreven over en met zeewier. Ik vertelde over een aantal eeuwenoude ceremoniën die door volkeren aan zee van generatie op generatie worden doorgegeven en las een paar korte verhalen onder andere over het Chileense meisje Pincoya dat op de bodem van de oceaan woont, over de kelptrompetten van het Kwakwaka’wakw zeevolk en de Japanse Mekari zeewierschrijn.
Zeewierorkestbak
Tijdens deze workshop wisselden we uit over hoe de mens de zee een lofzang zou kunnen brengen. Op een tafel tussen de twee containers was volop zeewier en benodigde gereedschap voor handen waarmee deelnemers konden experimenteren. Er werden een aantal rammelaars gemaakt, een watertrompet, duimfluit, en kleine trommel ter voorbereiding op de toekomstige ode voor de zee.
Thallassobaden
Water en wieren brengen de mens tot rust en vitaliseren de geest. Herman en ellen nodigden tijdens twee verschillende sessies deelnemers uit om na een voetwassing in zee en na een luisteroefening plaats te nemen rond vier ingegraven kuipen met zeewier. Deze werden gevuld met warm water waardoor de wieren hun poriën openden en voedingsstoffen begonnen af te geven aan de baders. We aten deze voedingsstoffen met onze voeten! Tijdens dit thalasso voetbad vertelden we over onze nauwe band met de zee en deelden we hoe de zee zich in ons lichaam vertaalt en hoe we de zee in ons dragen.
foto ellen schoenmakers
Zeewierportrettekenen
Tijdens een open tekensessie observeerden de deelnemers de zwierigheid van het wier in de branding en verkenden we wieren in hun droge staat van zijn. Aan de hand hiervan ontstonden tekeningen gemaakt met weerbarstige zeewier inkt, die niet te bedwingen lijnen en vlakken voortbracht. Volgens de deelnemers bood de eigengereidheid van het materiaal ruimte om te spelen en improviseren en stimuleerde de workshop de deelnemers om minder rigide te zijn tijdens het maakproces.
Riemwierogliefen
Welke lijnen en bewegingen zijn wier eigen? Hoe lezen we taal van niet menselijke entiteiten en kunnen we meer van de ander begrijpen? Aan een van de naar de container gespannen lijnen bonden we een grote streng riemwier waarvan we de uiteindes in inkt doopten. Gedurende het weekend verversten we steeds het vel papier en de inkt waardoor een serie ongecontroleerde wiertekeningen ontstond enkel aangestuurd door de wind en de bouw van het riemwier.
Zeewierprocessie
Op de laatste dag van het festival gaven we een deel van het door ons verzamelde en naar Vlieland meegebrachte zeewier terug aan de oceaan. In een plechtige optocht, aangevoerd door drie vaandeldragers voorop en een die de stoet besloot, gevolgd door een ceremoniemeester en twee van ons die het wier op een baar droegen, togen we naar de vloedlijn. Hoewel de optocht op ons programma stond, nam dit onderdeel voor ieder van ons een verrassende vorm aan. De noodzaak voor deze optocht groeide tijdens de gesprekken met de bezoekers en de workshops en op de dag zelf, eigenlijk zonder plan van aanpak, plozen we gezamenlijk het wier uit, schikten het tot draagbare vlaggen, spreiden we het uit tussen twee balken en ontstond de opstelling als vanzelf. De stille uitgeleide maakte diepe indruk op ons als team. Het bundelde de zorg, ernst en verstrengeling, maar ook de verbeeldingskracht die we tijdens ITGWO tentoonspreidden.
foto Carmen Molenaar
foto Carmen Molenaar